ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінің баспасөз орталығында өткен басқосуға ҚР Туризм және спорт министрі, 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары Ұйымдастыру комитеті төрағасының орынбасары Ермек Маржықпаев, ҚР Ұлттық спорт түрлері қауымдастығының президенті Исламбек Салжанов, Көшпенділер ойындарын дайындау және өткізу жөніндегі дирекция жетекшісі Наиль Нұров қатысты. Дүниежүзілік этноспорт конфедерациясының президенті Біләл Ердоған мен Түркі Мемлекеттері Ұйымының Бас хатшысы Қуанышбек Өмірәлиев видеоконференцбайланыс арқылы қосылып, пікірлерін ортаға салды.
2024 жылдың 8-14 қыркүйек аралығында Астанада өтетін 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарына 100-ден астам мемлекеттен 4000-ға жуық спортшы қатысады деп жоспарланған. Бұл нағыз этноспорттың олимпиадасы болмақ.
«Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлының бастамасымен, еліміз келесі жылы Дүниежүзілік көшпенділер ойындарын өткізеді. Бұл – әлем жұртшылығына көшпенділердің даналығы мен дәстүрін, мәдениеті мен өнерін паш ететін халықаралық деңгейдегі айтулы мереке. Қазірдің өзінде, елімізде өтетін Көшпенділер ойындарына 73 мемлекеттің өкілдері қатысуға ниет білдірді. Демек, әлем елдерінің қызығушылығы әлі де артып, қатысушылар саны едәуір көбеюі мүмкін. Жарысты жоғары деңгейде өткізу үшін Ұйымдастыру комитеті бар күшін салады»,- деп атап өтті Ермек Боранбайұлы.
ҚР туризм және спорт министрі Ермек Маржықпаев, Көшпенділер ойындары өтетін нысандардың инфрақұрылымы мен дайындық барысына да тоқталды. Министр ұлттық спорт түрлері мен этникалық туризмге қызығушылық танытқан барлық саяхатшыға қауіпсіз әрі жайлы жағдай жасалатынын айта келе, көшпенділер ойындары кезінде Астанаға 100 мыңнан астам турист келетінін жеткізді.
Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының бағдарламасы спорт, мәдениет, ғылым сынды негізгі үш саланы қамтиды. Осы үш саланы біріктірудің арқасында көшпенділер мәдениетін зерттеп, жаһандық деңгейде насихаттау мүмкіндігі артады.
5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарында ат спорты түрлері, ұлттық күрес түрлері, садақ ату, дәстүрлі интеллектуалды ойындар, саятшылық өнер, садақ ату, жамбы ату, арқан тарту сынды ұлттық және халықтық ойындардың 20 түрінен жарыс өтеді. Бұған қоса ресми бағдарламадан тыс, ұлттық өнердің 10 түрін таныстыру мақсатында өтетін арнайы көрсетілім сайыстары белгіленген.
«Қазанат» ипподромы мен оның маңында орналасатын «Көшпенділер әлемі» этноауылында ат жарыс, көкпар, саятшылық өнері, жамбы ату мен дәстүрлі садақ ату жарыстары өтеді. Жақсылық Үшкемпіров атындағы жекпе-жек сарайы мен «Алау» мұз айдынында» ұлттық күрес түрлері мен халық ойындары, «Думан» қонақ үй кешенінде инттелектуалдық ойындар сайысы өтеді.
5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының ашылу салтанаты «Астана-Арена» стадионында, жабылуы «Қазанат» ипподромында өтеді деп жоспарланған. Қазір «Қазанат» ипподромында қайта жөндеу жұмыстары жүріп жатыр. Толық іске қосылғанда ипподром 10 мың көрерменді қабылдай алады. «Астана-Арена» мен «Алау» мұз айдыны» сарайында да жөндеу жұмыстары басталды.
Көшпенділер ойындарының идеясын толық ашу үшін еліміздің барлық аймағында «Бірлік керуені» жобасы іске асырылады. «Қазанат» ипподромының аумағында «Көшпенділер әлемі» атауымен этноауыл құрылады. Этноауылда апта бойы Қазақстан мен әлем елдерінің үздік қолөнер шеберлерінің көрме-жәрмеңкесі, шеберлік сабақтары өтеді. Ақындар айтысы мен төл мәдениетімізді паш ететін басқа да іс-шаралар ұйымдастырылады. Этноауылды бір күнде 30 мың көрерменнің аралауына жағдай жасалады.
5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары кезінде Ұлттық музейде Халықаралық ғылыми-практикалық конференция өтеді. Онда көшпелі халықтар өркениетінің адамзат тарихындағы маңызы мен мұрасы зерттеліп, ғылыми баға беріледі.
Жиында 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарын дайындау және өткізу жөніндегі дирекция жетекшісі Наиль Нұров пен бренд-дизайн сарапшысы Серік Марксұлы жарыстың логотипі мен ұрансөзін таныстырды.
5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының ұраны -
«ҰЛЫ ДАЛА ДҮБІРІ».
Логотип формасы сопақшаға жақын шеңбер. Онда күнбасты салт атты бейнеленген. Бұл белгі Дүниежүзілік көшпенділер ойындарын өткізуші елдердің барлығында қолданылып келеді. Логотиптің жалпы пішін сұлбасы көшпенділер қолдан жасаған тұрмыстық бұйымының сәндік элементтеріне ұқсайды. Логотип қою қызыл түспен боялған. Бұл ақық тастың түсі қан мен отты, жүрек пен күнді еске салады әрі адам бойына қуат береді деген сеніммен ұшталады. Ақық таспен ежелде қамшы, белбеу іспетті бұйымдар әрленген. Ойын атауы мыңжылдықтың басында түркі руналарында қолданылған түпнұсқа шрифтпен жазылған. Логотип түсі көшпенділердің материалдық әлемінен (дүниетанымынан) алынған.
Осы орайда көшпенділер ойындарына Ұлттық және ат спорты орталығының дайындығын тілге тиек етейік. Орталықтың құрамында 11 спорт түрі бар. Тиісінше көшпенділер ойындарының бағдарламасына енген спорт түрлерінен де ұлттық құрамалардың дайындығын пысықтайтын орталық бапкерлері. Қазірден қызу дайындықтар жүргізіліп жатыр. Халықаралық жарыстар, оқу-жаттығу жиындары соның дәлелі.
Бағдәулет Сәбитов, Ұлттық және ат спорты түрлері орталығының директоры:
«Көшпенділер ойындарының біздің елде өтуі төл спортымызды дамытудың, елімізді танытудың бірден-бір жолы. Оның үстіне келер жылы өтетін көшпенділер ойындарының жеңімпаздарына халықаралық дәрежедегі спорт шебері (ХДСШ) атағы беріледі. Бұған дейін көшпенділер ойындарына мұндай атақ берілмеген. Көшпенділер ойындары ресми жарысқа айналса, ұлттық спортпен айналысатын жастардың да саны артады. Себебі, халықаралық дәрежедегі атақтар спортшының алатын жалақысына, жергілікті әкімдіктерден берілетін степендияларға әсер етеді. Жағдайы жасалса, сапалы спортшылар да көп болары белгілі ғой. Көшпенділер ойындары тек спорттық шара емес. Сонымен қатар мәдени және ғылыми кеңестер өткізетін таптырмас алаң. Көшпенділер ойындарының бағдарламасы спорт, мәдениет, ғылым бағытында жасалады. Көшпенді халықтардың өркениеті, спорттық ойындарының, тұрмыс-тіршілігінің шығу тарихы, филасофиясы талқыланады. Терең ғылыми жұмыстар таныстырылады. Және жаңалықтар әлем халықтарына таратылады. Сонымен қатар, ішкі және сыртқы туризмнің дамуына үлес қосады. Рас, өткізуші ел ретінде басымдықтар мол. V Көшпенділер ойындарының бағдарламасына енген 20-дан аса спорттың тең жартысы бізге тиесілі. Бүкіл ұлттың ойындары сарапқа салынып, әлем халқының алдына жол тартар тұста мұқият болғанымыз абзал. Сондықтан, әр тұстан менмұндаламай, бір болып жұмылғанымыз дұрыс».
